Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Gryfinie

CEL GŁÓWNY PROJEKTU:

Celem projektu jest usprawnienie funkcjonowania społecznego, wzmocnienie kompetencji społecznych oraz nabycie umiejętności określania i wyrażania swoich emocji poprzez arteterapię i bajkoterapię przez dzieci w młodszym i starszym wieku szkolnym objętych pieczą zastępczą, które doświadczyły przemocy w rodzinach biologicznych oraz doświadczają jej konsekwencji w nasilonym zakresie przez pandemię COVID 19 – około 20 osób.

CELE SZCZEGÓŁOWE PROJEKTU:

1. Doskonalenie procesu socjalizacji wychowanków w aspekcie rozwijania umiejętności inter- i intrapersonalnych, wykorzystywanie i wzmacnianie ich indywidualnego potencjału z użyciem twórczych form ekspresji i bajkoterapii.
2. Wzmocnienie integracji środowiska rodzinnego (rodzin zastępczych) poprzez naukę spędzania czasu wolnego z wykorzystaniem indywidualnych predyspozycji dzieci oraz różnych form arteterapii.
3. Nabycie przez dzieci wiary we własne siły oraz poczucia wartości.
4. Nabycie zaufania do rodziców zastępczych i do innych osób.
5. Budowa prawidłowych relacji z rówieśnikami, poprzez nabycie umiejętności interpersonalnych, m.in.  takich jak negocjowanie, rozwiązywanie konfliktów i ustalanie różnych spraw.
6. Nabycie umiejętności wyrażania swoich potrzeb bez stosowania przemocy.
7. Nabycie umiejętności empatii.
8. Nabycie umiejętności rozładowywania negatywnych emocji/napięć.

PROJEKT MA CHARAKTER INNOWACYJNY. INNOWACJA PRZEJAWIAĆ SIĘ BĘDZIE W ZASTOSOWANIU BAJKOTERAPII I SWOBODNEJ EKSPRESJI/ TWÓRCZOŚCI DZIECI. DZIECI POD OKIEM INSTUKTORÓW (STOSUJĄCYCH NIEDYREKTYWNY STYL PRACY) TWORZYĆ BĘDĄ BAJKĘ, STANOWIĄCĄ NASTĘPNIE SCENARIUSZ DO PRZYGOTOWANIA INSCENIZACJI.

Tematem/tematami dla tworzonej bajki będą powszechnie cenione wartości, jak: uczciwość, godność, szacunek, odwaga, poszanowanie autonomii. Ponadto zakładamy, że dzieci nauczą się rozpoznawać stany emocjonalne swoje i innych ludzi, np. smutek, złość, radość oraz nabędą wiedzę i umiejętności z zakresu: empatii, asertywności, stawiania granic, czy też określania własnych stanów emocjonalnych.

Dla realizacji projektu, wybraliśmy jako metodę pracy bajkoterapię (bajkę) w połączeniu ze swobodną ekspresją, która wykorzystana będzie przy tworzeniu inscenizacji, ponieważ:

1. Konwencja bajki tworzy najbliższą rozumieniu dziecka rzeczywistość.
2. Bajki, poprzez przedstawienie sytuacji stresujących i rozwiązywanie ich, dają dziecku wsparcie i poczucie bezpieczeństwa. Mogą one dzieciom podsunąć wyjaśnienia takich problemów, jak: adopcja, rozwód rodziców, brak wiary w siebie, nadpobudliwość ruchowa, strach przed bólem, przemoc fizyczna, psychiczna, czy seksualna.
3. Bajki są skuteczne, jeśli chodzi o rozumienie świata, ponieważ mają odpowiednio skonstruowaną fabułę, w której znajdują się: „główny temat (sytuacja trudna emocjonalnie), bohater, który doświadcza sytuacji trudnej emocjonalnie; doświadcza negatywnych emocji (w tym także społecznych), które sterują jego zachowaniem i sposobem rozumienia wydarzeń, inne postacie bajkowe, które wspierają bohatera (dają zrozumienie, akceptację, ilustrują inne strategie działania i rozumienia), tło charakteryzujące się pogodnym,  optymistycznym nastrojem".
4. Bajkoterapia pozwala zaprezentować dziecku utwory nacechowane terapeutycznie, które pomagają zredukować jego niepokój, zwalczyć negatywne emocje, motywować do działania.
5. Bajkoterapia jest uznawana za formę emocjonalnego wsparcia, która stymuluje rozwój osobowy, jest impulsem do przyjęcia postawy spokojnej, aktywnej i racjonalnej, optymalnej w obliczu zagrożenia i doznanych krzywd.
6. Ekspresja (werbalna, ruchowa, plastyczna, muzyczna) jest naturalną potrzebą zapewniającą pełny rozwój dziecka. Dzięki niej intensyfikują się procesy poznawcze, emocjonalne i motywacyjno-wolicjonalne.
7. Dzięki twórczości i ekspresji dziecko dokonuje zabiegów przekształcania rzeczywistości zewnętrznej.
8. Dzięki ekspresji dziecko może wyrazić siebie. Ekspresja jest wyrazem uczuć, przeżyć, wyobraźni. Twórczość pozwala na ekspresję swoich uczuć, tego, co się myśli i to właśnie dlatego jest wykorzystywana w terapii. Wielu ludziom trudno jest wyrazić świat emocji za pomocą słów. Twórcza ekspresja pozwala wyciszyć emocje lub „zrelacjonować” swoje przeżycia, wyrazić to, na co często brakuje słów.
9. „W bajkoterapii w szczególny sposób uwydatniane są wartości, stymulowane pozytywne emocje. Otwarta, chętna, niezłomna postawa bohatera, który osiąga sukces jest ogromną motywacją dla małego odbiorcy. Niezmiernie ważne są wiara i nadzieja, które psychologowie często wiążą z optymizmem, pozytywną postawą życiową”.

 GRUPA DOCELOWA:

Bezpośrednio uczestnikami projektu będzie 20-osobowa grupa dzieci przebywającej w pieczy. Będą to uczniowie szkoły podstawowej, przebywający w pieczy zastępczej, którzy doznali przemocy w rodzinie biologicznej.

Pośrednio uczestnikami projektu będzie co najmniej 8 rodziców zastępczych.

Pośrednio uczestnikami projektu będą mieszkańcy powiatu gryfińskiego, dla których przygotowane będą informacje na stronie internetowej PCPR Gryfino oraz przedstawienia i materiały dydaktyczne do prowadzenia zajęć w szkołach podstawowych. Można jedynie oszacować liczbę tych osób na kilkaset.

Projekt jest skierowany głownie do dzieci w wieku szkoły podstawowej, bowiem ze względu na okres kiedy wykształcają się więzi społeczne, a także społecznie akceptowane sposoby zachowania, jest to grupa szczególnie wymagająca wsparcia. Jak pokazują liczne badania, a także osobiste doświadczenia pracowników PCPR, wsparcie udzielane tym dzieciom przez opiekunów, choć duże, jest niewystarczające. Wyniki badań pokazują, że dzieci cechuje niska samoocena i niezaspokojona potrzeba bezpieczeństwa, przynależności i akceptacji, co skutkuje między innymi małą aktywnością społeczną, agresją lub samoizolacją, a w starszym wieku nasileniem zachowań ryzykownych, takich jak wczesna inicjacja seksualna, przemoc czy sięganie po środki psychoaktywne. Z analizy przedsięwzięć podejmowanych lokalnie na rzecz wychowanków pieczy zastępczej wynika, że większość oddziaływań mających na celu złagodzenie traumatycznych doświadczeń oraz wzmocnienie kompetencji osobistych nie w pełni odpowiada na indywidualne potrzeby uczestników, stąd projekt zawierać będzie KOMPONENT PRACY INDYWIDUALNEJ – w postaci pracy środowiskowej lokalnego animatora.

Liczne deficyty związane z niezaspokojeniem potrzeby bliskości i więzi rodzinnej oraz pojawiającej się złości często skutkują w odniesieniu do dzieci niskim poczuciem własnej wartości. Dlatego koniecznym jest jej odbudowa, nie tylko poprzez wzmacnianie psychiczne dzieci, ale też poprzez integrację społeczno-środowiskową (w bezpiecznych sanitarnie warunkach) oraz sprawdzanie się (swoich możliwości) poprzez praktyczne sprawdzenie się chociażby w inscenizacji teatralnej.

OCZEKIWANE REZULTATY PROJEKTU:

1. Wzrost umiejętności intrapersonalnych (samoświadomości) uczestników projektu (zdawanie sobie sprawy z doświadczanych aktualnie doznań, emocji, potrzeb, swoich możliwości, czy ograniczeń).
2. Wzrost umiejętności interpersonalnych:
   - negocjowanie, rozwiązywanie konfliktów i ustalanie różnych spraw,
   - nabycie umiejętności mówienia o własnych potrzebach i ich wyrażania w akceptowalny sposób.
3. Wzmocnienie wiary we własne możliwości oraz wzrost poczucia wartości.
4. Wzrost umiejętności hamowania złości/agresji w sytuacji izolacji społecznej, ale też w codziennym życiu;
5. Wzmocnienie funkcjonowania społecznego w szerszym środowisku społecznym (głównie w grupie rówieśniczej) poprzez udział w zajęciach opartych na arteterapii i bajkoterapii organizowanych przez lokalnego animatora.
6. Poszerzenie oferty dla dzieci i młodzieży zagrożonej i dotkniętej przemocą w rodzinie – poprzez realizację indywidualnego specjalistycznego wsparcia, warsztaty socjoterapeutyczne, zajęcia z lokalnymi animatorami, którzy będą wpierać dzieci i rodziców zastępczych w życiu domowym/rodzinnym.
7. Nabycie przez rodziców umiejętności stosowania zasad arteterapii i bajkoterapii oraz włączania dzieci w obowiązki domowe w atmosferze akceptacji, minimalizacja napięcia, złości, agresji.